Niematerialne dziedzictwo kulturowe zespołów regionalnych Podhala, Spisza i Orawy

Regle z PoroninaPrzenosiny

Przenosiny to ludowy obrzęd związany z przejściem panny młodej wraz z posagiem ze swojego rodzinnego domu do domu pana młodego. Według dawnego zwyczaju, przeniesienie odbywało się w towarzystwie drużbów i druhen, którzy śpiewali okazjonalne przyśpiewki, a następnie tańczyli po przeniesieniu się do domu młodego pana. W pierwszej odsłonie pani młoda, rodzice, druhny, drużbowie oraz goście wkładają posag do skrzyni i śpiewają stosowne przyśpiewki. Na skrzyni układają poduszkę, małą poduszkę – jasiek ze wstążkami i wiankiem. Młoda pani żegna się z rodzicami, a pytace zabierają skrzynię z posagiem. W drugiej scenie w domu pana młodego wita ich teściowa, starostowie oraz pozostała część rodziny. Przygrywa muzyka, zebrani śpiewają, tańczą, dla gości przygotowany jest poczęstunek. Na pożegnanie ojcowie i młodzi wyprowadzają gości z muzyką, śpiewając nutę: Było juz wesele, były przenosiny, za niecały rocek, pódziymy na krzciny.

Obrzęd przenosin opisała Janina Sichelska, autorka tomiku „Zwyczaje i obrzędy Skalnego Podhala”. Zespół „Regle” na podstawie opisu opracował program przedstawiający przenosiny i prezentował go dwukrotnie na Festiwalu Górali Polskich w Żywcu, zdobywając Srebrne i Brązowe Żywieckie Serce oraz dwukrotnie na Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem zdobywając Złotą i Srebrną Ciupagę.

Przedstawiany obrzęd odchodzi na Podhalu w zapomnienie. Dzisiaj w miejsce przenosin w drugim dniu wesela odbywają się poprawiny. Goście przychodzą po południu na zabawę weselną, podaje się obiad i zimne przekąski. Głównymi elementami poprawin są: śpiewy, tańce i muzyka.

Informacje o zespole

Zespół „Regle” im. Jana Jędrola działa pod patronatem Związku Podhalan Oddział Poronin. Reaktywowany w 2001 roku, występuje w czterech grupach wiekowych. Trzon muzyczny stanowią muzykanci ze znanych poroniańskich rodzin. Zespół kultywuje bogate tradycje rodzimej kultury Podhala. Bierze aktywny udział w wydarzeniach kulturalnych i festiwalach folklorystycznych na terenie Podhala, Polski i poza granicami kraju. Koncertował m.in. we Włoszech, na Węgrzech, w Hiszpanii, Bułgarii, Słowacji, Czechach, Litwie, Bośni i Hercegowinie, Turcji, Grecji, Kanadzie i na Cyprze. Do największych osiągnięć zespołu należy zdobycie Złotego, Srebrnego i Brązowego Serca Żywieckiego na Festiwalu Górali Polskich w Żywcu; Złotej i Srebrnej Ciupagi oraz Zbyrkadeł za śpiew grupowy i solowy na Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem; Srebrnej Maski w Czarnym Dunajcu, Złotych i Srebrnych Kierpiec w Zakopanem oraz wielu innych wyróżnień i nagród na konkursach folklorystycznych. Zespół nagrał trzy płyty DVD w tym operę góralską Naski Świat, widowisko Regle dla Jana Pawła II, płytę Boże Narodzenie na Podhalu oraz dwie płyty CD: Hej Poronin, Poronin i Posiady Poroniańskich Regli. Najważniejsze nagrody przyznane zespołowi to: Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za całokształt działalności kulturalnej; wyróżnienie Marka Tatrzańska; Nagroda im. O. Kolberga za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury wiejskiej.

Obecnie instruktorami są: Anna Malacina-Karpiel, Andrzej Franosz, Joanna Gut-Dorula, Paweł Gał, Teresa Siuty, Maciej Dziubas. Kierownikiem zespołu jest Maria Dawidek.

Regle z Poronina
Joanna Denes